تصویر: نمای از کوه بچه باران از ساحه یکی از قریه جات نزدیک به آن

بچه باران:

نام کوه نسبتاً مرتفعی است که در شمال شهر فراه [در ساحه ولسوالی پشت رود] موقعیت دارد. در کوه مذکور یک طاق بزرگ وجود دارد و از جدارهای آن قطرات آب به شکل باران ترشح می کند و به پایان می ریزد که نزد مردم محل در مورد بعضی داستانهای خرافی وجود دارد که قابل قبول نیست که هیچ محتوا و پایه علمی ندارد.

دیروز، هنگامی که تاریخ سیستان (ملک الشعراء بهار) را مطالعه می کردم، در یکی از صفحات آن، با مطلبی مختصر و جالبی برخوردم؛ آنچه سالها پیش نوشته شده است، امروزه هم بر وضعیت سیستانیان و اکثر مناطق سیستان زمین (از جمله ولایت فراه) صدق می کند. خواستم با شما دوستان گرامی نیز شریک سازم:
---------------------------
«شرایط آبادانی سیستان بر سه بند بستن نهاده آمد
بستن بند آب و بستن بند ریگ و بستن بند مفسدان، هرگاه که این سه بند اندر سیستان بسته باشد اندر همه عالم هیچ شهر بنعمت و خوشی سیستان نباشد و تا همی بستند چنین بود، و چون ببندند چنین باشد و روزگار آن را قوام باشد.»
ملک الشعراء بهار، تاریخ سیستان، انتشارات پدیدۀ خاور، ۱۳۶۶هـ.، ص (۲۱)

امام زید

"امام زید" زیارتگاه مشهوری است که در ولسوالی شیب کوه قلعه کاه و در منتهی الیه کوهی قرار دارد که دو ولسوالی شیب کوه و پشت کوه قلعه کاه را از هم جدا می کند.

در یک مراسم عروسی، آواز خوان:

« آغا داماد جوانی، آغا داماد جوانی، خیلی مهربانـی

باید که بر جایــــگاه یک چند روپیه بانی/بمانی.... »

ځمکه ژاړې!

ليکوال: عبدالجميل » ذهين«

ځمکه ژاړې، اوښکي يې سرې وينې دي، بهيږې فريمانه!!! اپلتې نه وايم، هغه د بابا وينې دي درياد دئ؟! دا همهغه وينې دي، دا د ښايسته پيغلکييو او مستي ځوانانو وينې دي، دا د لالا هډوکي او هغه د بابا وينه ده، چې بهيږي او د ځانځانۍ ونه خړوبوي.

د فوټبال تاريخي بريا؛

افغانانو کې ملې احساس او يووالي يې ژوندی کړ!

د سويلي اسيا د فوټبال په سياليو کې  د افغانستان د ملي لوبدلي بريا وشودل چې هره پخواني ناخواله بيا ترميم کيدلاي شي، هغه که يوه تيروتنه وي، يو تعصب وي، يوه کمزورتيا او يا کومه بله ترخه خاطره وي، خو د ترميم جوګه ده. د نن خلګ د پخوانيو د کارونو ذمه واران نه دي، او کولاي شي د هغوي د ناخوالو پاته ميراثي احساسات ختم کړي، او يوه ملي جوړجاري ته سره ورسيږي. او له ټولو مرزونو هاخوا پخلاينه رامنځ ته کړي.

سخنران یا چرندران؟!!!

چند روز قبل بمناسبت هفته صلح و سالروز شهادت استاد ربانی، محفل بزرگی از سوی کمیته ی ولایتی صلح در یکی از تالارهای مجلل شهر فراه برگزار گردیده بود.

برگی از تاریخ فراه

150 سال قبل

خاطرات محققین غربی

نویسنده: عبدالرحمن وقار جوینی/ قسمت دوم.

        در ادامه خاطرات کاپیتان اوئن اسمیت، تبصره کوچکی را لازم میدانم، که این سفرنامه در زمان پادشاهی امیرشیرعلی خان نوشته شده، و هدف از بازتاب دوباره آن دوچیز است اول اینکه ما از جزئیات تاریخ کشور خود بدلایل متعدد چندان مطلع نیستیم بد نیست اگر با نشر اینگونه سفرنامه ها از جزئیات حیات اجتماعی و سیاسی آنزمان خویش آگاهی یابیم، و دوم اینکه ما خود را در آئینه بیگانه ببینیم، و بدانیم که آنها چه برداشت و قرائتی از حقایق آنزمان برما ارائه می نمایند که پیوسته به گذشته است.

برگی از تاریخ فراه

150 سال قبل

(خاطرات محققین غربی)

قسمت اول

نویسنده: عبدالرحمن وقار "جوینی"   

   کاپیتان اوئن اسمیت، دستیار و معاون شخصی ماژور جنرال گلد اسمید حکم در تعیین مرز سیستان بین افغانستان و ایران در سال 1872 میلادی و مطابق با 1251 شمسی بود. در آنوقت در افغانستان امیر شیرعلی خان پادشاه افغانستان و سیدنورمحمد شاه صدراعظم بود. در ایران ناصرالدین شاه قاجار حکومت میکرد.

گُله بازی؛

بازی عامیانۀ نوجوانان فراهی!

نوشتۀ: عبدالجمیل ”ذهین“

”اَوَلَکُو، شُغُلگَری نَکُو نُوبَت مَنه، اُواُو شَره شِی، بَست بَست که مَه بَزَنوُ، وای! جَرغ شیدو، جمع کُو از دُو تَه از سَه تَه، رَوَ، رَوَ،  جا...، دست نَزَن که جَا شدکیِ هَه یِی عَم از تو رَدکُو گُلار...)“ اینها نمونۀ از اصطلاحات عامیانۀ پُر کاربرد و شیرینِ گله بازی(بازی عامیانۀ نوجوانان فراهی است.) که اگر گشتی در پسکوچه های شهر و دهات فراه داشته باشید، همه روزه می توان از زبان نوجوانانی که در زیرِ آفتابِ سوزانِ و در روی  خاکهای مَلی پَسکوچه های این دیار با فراوانی شنید.

د حمل ۱۴مه؛ د فراه په تاریخ کې غمیزه ورځ!

 لیکنه: همایون ذهین

دا ژوند خو زمـــونږ کم د محبت لپاره هم دی

حیران یم چې نفرت ته اوزګاریږي خلک څنګه

          وايې کله چې پسرلۍ راشي، نوی هوا، نوی ژوند او خوشی او خوشحالي پیليږي... خو داسي و نشو، دلته نوی کال په جنګ! په وژني او په ژړاوي پیل شول...

بهار من!؟

نویسنده: همایون ذهین/ بهار 1390

       چون بهار رسید، قلم برداشتم تا چند خط توصیف آن کنم مگر بهار ( واقعي ) قبل از من برفت حتی آنقدر هم صبر نکرد که یکبار هم ببینم. پس این چگونه بهاری باشد که ندیده من بستایم. هر چه قلم را پس و پیش راندم هیچ نگفت، گویا که این قلم هم از بهار گلایه مند است.

پسرلی ته سلام!

ليكونكي: بريالي ( محــــمدي )  

هو پسرلي راغي او د پسرلي ملايم نسيم پر ونو، سندونو، غرونو او رغونو باندي څپي وهي او وچو شوو ونو او سرچينو ته د پسرلي د راتگ خبر وركوي چي پسرلي راغي او نوي ورځ او نوي ژوند ورسره پيل شو، پسرلني او بهاري نم،